آموزش کار با پروگرامر CH341 (رایگان) + دانلود نرم افزار

آموزش جامع پروگرام کردن آی‌سی‌های بایوس در دستگاه‌های الکترونیکی با پروگرامر CH341A

پروگرامر CH341A یکی از ابزارهای پرکاربرد و مقرون‌ به‌ صرفه برای برنامه‌ریزی یا فلش کردن آیسی‌ های بایوس (EEPROM/FLASH) است که در بسیاری از دستگاه‌ های الکترونیکی مانند مانیتور ها، تلویزیون ها، گیرنده‌ های دیجیتال، مودم‌ها و سایر لوازم خانگی استفاده می‌شوند. در این مقاله، نحوه استفاده از این پروگرامر را گام به گام توضیح می‌دهیم.

فهرست مطالب

1. معرفی پروگرامر CH341
2. کاربردهای پروگرامر CH341
3. تجهیزات موردنیاز
4. نحوه شناسایی آیسی بایوس
5. مراحل پروگرام کردن IC بایوس (فلش)
6. نکات مهم در کار با پروگرامر CH341
7. رفع مشکلات رایج

معرفی پروگرامر CH341A: پروگرامر CH341A یک ابزار کوچک و اقتصادی است که برای خواندن، نوشتن و پاک کردن اطلاعات آیسی های بایوس طراحی شده است. این دستگاه با رابط USB به کامپیوتر متصل می‌شود و از طریق نرم‌افزارهای مختلف می‌توانید عملیات پروگرام کردن را انجام دهید.

کاربردهای پروگرامر CH341A: این پروگرامر قابلیت کار با انواع آی‌سی‌ های EEPROM و FLASH را دارد که در دستگاه‌های زیر به‌ کار می‌روند:مانیتورها، تلویزیون‌ ها،گیرنده‌ های دیجیتال، رسیورها،مودم‌ها و دیگر لوازم خانگی.

تجهیزات موردنیاز: برای پروگرام کردن آیسی بایوس با CH341A به ابزارهای زیر نیاز دارید:
پروگرامر CH341A.
گیره سوکت‌دار یا همان کلیپس پروگرامر (SOIC Clip): برای اتصال به آیسی بدون نیاز به جدا کردن آن از برد.
کامپیوتر یا لپ‌تاپ با سیستم‌عامل ویندوز.
نرم‌افزار CH341A Programmer (یا نرم‌افزارهای مشابه مانند NeoProgrammer).
فایل فلش (Firmware) مرتبط با دستگاه.

نحوه شناسایی آی‌سی بایوس:
آیسی بایوس معمولاً با کدهایی مانند 24CXX یا 25QXX شناسایی می‌شود. کاملا مربعی هستند و دارای 8 پایه می باشد.
این آی‌سی‌ها اغلب در نزدیکی پردازنده اصلی یا برد تغذیه قرار دارند.
از روی دیتاشیت آی‌سی می‌توانید مدل آن را بررسی کرده و پین‌های آن را شناسایی کنید.
می توانید از نرم افزار های پروگرامر استفاده کنید به صورتی که آیسی را به پروگرامر متصل کنید سپس داخل نرم افزار کلید شناسایی خودکار یا detect را بزنید، در این حالت خود نرم افزار نام آیسی شما را شناسایی می کند.

مراحل پروگرام کردن آیسی فلش

مرحله 1: نصب نرم افزار یا همان درایور پروگرامر
پروگرامر CH341A را به کامپیوتر متصل کنید.
نرم افزار را از طریق لینک زیر دانلود و نصب نمایید.

مرحله 2: اتصال آی‌سی به پروگرام
1. اگر IC روی برد نصب است، از گیره SOIC Clip (کلیپس پروگرامر) استفاده کنید.
2. در صورتی که آی‌سی را جدا کرده‌اید، آن را در زیف پروگرامر قرار دهید.
3. اطمینان حاصل کنید که پین شماره 1 آیسی (مشخص شده با یک نقطه یا علامت خاص) با پین شماره 1 پروگرامر هماهنگ باشد.

مرحله 3: اجرای نرم‌افزار

• نرم‌افزار CH341A Programmer را اجرا کنید.
• نوع آی‌ سی را از لیست انتخاب کنید (مثلاً 25Q32).
• روی دکمه Detect کلیک کنید تا نرم‌افزار آیسی را شناسایی کند.

مرحله 4: تهیه بکاپ از اطلاعات فعلی

• قبل از هر تغییری، یک نسخه پشتیبان (Backup) از اطلاعات فعلی آی‌سی تهیه کنید:
• روی دکمه Read کلیک کنید و سپس اطلاعات را ذخیره کنید.

مرحله 5: پروگرام کردن فایل فلش

• فایل فلش مرتبط با دستگاه را بارگذاری کنید (گزینه Open).
• روی گزینه Write کلیک کنید تا عملیات نوشتن آغاز شود.
• پس از اتمام، گزینه Verify را بزنید تا مطمئن شوید اطلاعات به‌درستی نوشته شده‌اند.

مرحله 6:نکات مهم در کار با پروگرامر CH341A

• از فایل فلش مناسب با مدل دستگاه استفاده کنید. فلش کردن اشتباه می‌تواند عملکرد دستگاه را مختل و وقت تعمیرکار را تلف کند
• در حین عملیات، از قطع اتصال پروگرامر خودداری کنید.
• اگر دستگاه روشن نمیشود، مجدداً فایل را روی یک آیسی سالم و نو پروگرام کنید و بار دیگر ایرادات سخت افزاری احتمالی را بررسی کنید.
• فایل فلش های سالم و تست شده را می توانید از سایت ما Omegafix.ir تهیه کنید.

7. رفع مشکلات رایج

• مشکل شناسایی نشدن آی‌سی: مطمئن شوید گیره یا سوکت به درستی متصل شده است.
• عدم شناسایی پروگرامر توسط کامپیوتر: بررسی مجدد اتصالات

8. روش تهیه فایل فلش مناسب

برای پروگرام کردن IC بایوس، باید فایل فلش مناسب دستگاه را داشته باشید. در زیر مراحل تهیه فایل فلش توضیح داده شده است:

1. دانلود از سایت امگافیکس:فایل فلش مد نظر خود را در سایت امگافیکس جست و جو کنید و اگر در سایت موجود نبود با پشتیبانی تماس بگیرید.
مدل دقیق دستگاه را از برچسب یا دفترچه راهنمای آن پیدا کنید و فایل مربوطه را دانلود کنید.
2. استفاده از فایل‌های بکاپ:اگر دستگاه مشابهی دارید که سالم است، می‌توانید با استفاده از CH341A از آی‌سی آن بکاپ گرفته و برای دستگاه معیوب استفاده کنید.

9. نصب نرم‌افزارهای جایگزین برای CH341A

نرم‌افزار CH341A Programmer محبوب است، اما ممکن است برخی محدودیت‌ها داشته باشد. در ادامه چند نرم‌افزار جایگزین معرفی می‌شود:

1. NeoProgrammer:
رابط کاربری ساده‌تر و پشتیبانی از مدل‌های بیشتر آی‌سی.
امکان شناسایی خودکار آی‌سی و برنامه‌ریزی سریع‌تر.

2. ASProgrammer:
مناسب برای کاربران حرفه‌ای که نیاز به تنظیمات پیشرفته دارند.
امکان پاک کردن، خواندن و نوشتن آی‌سی‌های قفل شده.

3. Flashrom (لینوکس): (ما در امگافیکس این نرم افزار رو تست نکردیم)
ابزاری رایگان و متن‌باز برای کاربران لینوکس.
مناسب برای دستگاه‌های خاصی که توسط نرم‌افزارهای دیگر پشتیبانی نمی‌شوند.

10. اتصال آی‌سی‌های مختلف به پروگرامر CH341A

• پروگرامر CH341A قابلیت کار با آی‌سی‌های مختلفی را دارد. بسته به نوع آی‌سی، نحوه اتصال ممکن است متفاوت باشد:
• آی‌سی‌های DIP (Dual Inline Package):داین آی‌سی‌ها دارای پین‌های بزرگ‌تری هستند و می‌توانید آن‌ها را مستقیماً در سوکت پروگرامر قرار دهید.
• آی‌سی‌های SOIC (Small Outline IC): این نوع آی‌سی‌ها کوچک‌تر هستند و معمولاً از گیره SOIC Clip برای اتصال بدون جدا کردن از برد استفاده می‌شود.
• آی‌سی‌های SMD (Surface Mount Device): برای این آی‌سی‌ها از آداپتورهای مخصوص استفاده می‌شود یا می‌توانید آن‌ها را به‌طور موقت لحیم کرده و سپس متصل کنید.

11. معرفی ابزارهای تکمیلی برای استفاده با پروگرامر CH341A

برای افزایش کارایی پروگرامر CH341A، می‌توانید از ابزارهای زیر استفاده کنید:

1. آداپتور SOP to DIP: برای تبدیل آی‌سی‌های SMD به فرمت DIP جهت اتصال راحت‌تر به پروگرامر.
2. مولتی‌متر: برای تست اتصالات و اطمینان از سالم بودن آی‌سی.
3. هیتر یا هویه هوای گرم: برای جدا کردن آی‌سی از برد در صورت لزوم.

12. کاربردهای حرفه‌ای پروگرامر CH341A در تعمیرات لوازم خانگی (اینا مواردیه که توی دوره ها میگن)

پروگرامر CH341A در تعمیر لوازم خانگی مانند تلویزیون‌ها و رسیورها نقش مهمی ایفا می‌کند:

تلویزیون:مشکل روشن نشدن یا لوگو زدن (Boot Loop) معمولاً با فلش کردن بایوس رفع می‌شود.

رسیورهای دیجیتال: برای به‌ روزرسانی سیستم‌عامل یا رفع مشکلات نرم‌افزاری (روی بوت ماندن رسیور). (اگه دوست داری تعمیر گیرنده و رسیور ها رو یاد بگیری اینجا کلیک کن)

مودم‌ها: روشن نشدن یا هنگ داشتن یا آنلاک کردن مودم ها. (اگه دوست داری تعمیر مودم ها رو یاد بگیری اینجا کلیک کن)

13. نکات امنیتی و نگهداری از پروگرامر CH341A

1. پروگرامر را در محیط خشک و دور از رطوبت نگهداری کنید تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.
2. کابل USB پروگرامر را در حین عملیات قطع نکنید.

معرفی آیسی های سری 24 و 25

ICهای سری 24 و 25 از پرکاربردترین حافظه‌های غیر فرار (Non-Volatile Memory) هستند که در بسیاری از دستگاه‌های الکترونیکی برای ذخیره تنظیمات، فریمور (Firmware) و داده‌های حساس استفاده می‌شوند. این آیسیها به دلیل اندازه کوچک، قیمت مناسب و قابلیت اطمینان بالا، در تجهیزات خانگی، کامپیوترها، تلویزیون‌ها، مودم‌ها و بسیاری از دستگاه‌های دیگر به کار می‌روند.

آی‌سی‌های سری 24:

آی‌ سی‌ های سری 24 معمولاً از نوع EEPROM هستند و از پروتکل I2C (Inter-Integrated Circuit) برای ارتباط با میکروکنترلر یا سایر پردازنده‌ها استفاده می‌کنند.

ویژگی‌ های آیسی‌ های سری 24:

1. نوع حافظه: حافظه الکتریکی قابل پاک شدن و برنامه‌ ریزی مجدد.
2. ظرفیت حافظه: معمولاً بین 128 بایت تا 512 کیلوبایت.
3. پروتکل ارتباطی:از پروتکل I2C استفاده میکند که دارای سرعت بالا و تعداد پین کمتر است.
4. پین‌های آی‌سی:آیسی‌ های سری 24 اغلب دارای 8 پین هستند که وظایف زیر را دارند:
   VCC: تغذیه.
   GND: زمین.
   SDA: خط داده.
   SCL: خط کلاک.

کاربردهای آیسی سری 24:

ذخیره تنظیمات دستگاه‌ها (مانند تنظیمات تلویزیون های قدیمی CRT).
ذخیره داده‌های حساس در کنترل‌کننده‌ها.
استفاده در دستگاه‌هایی که نیاز به حافظه کوچک و کم‌هزینه دارند.

آیسی‌ های سری 25

آی‌سی‌های سری 25 معمولاً از نوع SPI Flash Memory هستند و از پروتکل SPI (Serial Peripheral Interface) برای ارتباط استفاده می‌کنند. این حافظه‌ها عمدتاً برای ذخیره فریمور یا سیستم عامل در دستگاه‌ های الکترونیکی به کار می‌ روند.

ویژگی‌ های IC های سری 25:

1. نوع حافظه:حافظه فلش با قابلیت پاک شدن و برنامه‌ ریزی.
2. ظرفیت حافظه:معمولاً از 512 کیلوبیت تا چندین مگابایت (مانند 25Q64 که 8 مگابایت حافظه دارد).
3. پروتکل ارتباطی:از پروتکل SPI استفاده می‌کند که سریع‌ تر از I2C است و برای کاربردهایی با سرعت بالا مناسب است.
4. پین‌های آی‌سی: آیسی‌ های سری 25 نیز معمولاً دارای 8 پین هستند:
VCC: تغذیه.
GND: زمین.
CS (Chip Select): فعال‌سازی IC فلش (دامپ).
SCLK: خط کلاک.
MOSI (Master Out Slave In): داده از مستر به اسلیو.
MISO (Master In Slave Out): داده از اسلیو به مستر.

کاربردهای آیسی سری 25:

ذخیره فریمور (اطلاعات شبکه ها و فرکانس ها و منو و تنظیمات) تلویزیون، گیرنده دیجیتال و مانیتور.
استفاده در سیستم‌های نهفته (Embedded Systems).
ذخیره داده‌های بزرگ‌تر نسبت به سری 24.

مقایسه سری 24 و 25

نحوه شناسایی آی‌سی‌های سری 24 و 25

1. کدگذاری روی آی‌سی:
آیسی های سری 24 اغلب با پیشوند 24 شروع می‌شوند (مانند 24C02، 24C64).
آیسی های سری 25 اغلب با پیشوند 25 شروع می‌شوند (مانند 25Q32، 25Q64).

2. جستجوی دیتاشیت:
با وارد کردن کد آی‌ سی در گوگل، میتوانید دیتاشیت آن را پیدا کنید و اطلاعات بیشتری درباره آن کسب کنید.

آیسی‌ های سری 24 (I2C EEPROM):

1. 24C01
2. 24C02
3. 24C04
4. 24C08
5. 24C16
6. 24C32
7. 24C64
8. 24C128
9. 24C256
10. 24C512
11. 24CM01 (1 مگابیت)

آیسی‌ های سری 25 (SPI EEPROM):

1. 25Q01
2. 25Q02
3. 25Q04
4. 25Q08
5. 25Q16
6. 25Q32
7. 25Q64
8. 25Q128
9. 25Q256
10. 25Q512
11. 25Q1024 (1 مگابیت)

کلام آخر در مورد آیسی های حافظه و پروگرام کردن آن به کمک پروگرامر CH341:

آیسی های سری 24 و 25 نقش کلیدی در ذخیره‌ سازی اطلاعات دستگاه‌ های الکترونیکی دارند. آشنایی با این آیسی‌ها و نحوه کار با آنها برای تعمیرکاران و علاقه‌ مندان به الکترونیک بسیار مهم است. با استفاده از پروگرامر CH341A، می‌توانید به‌ راحتی این آیسی‌ ها را بخوانید، پاک کنید و اطلاعات جدید روی آن‌ها بنویسید.
همچنین پروگرامر CH341A با هزینه کم و کارایی بالا یک ابزار ایده‌آل برای تعمیرکاران الکترونیک و علاقه‌مندان به برنامه‌ریزی آی‌سی‌ها است. با رعایت نکات این آموزش می‌توانید به‌راحتی انواع دستگاه‌های الکترونیکی را تعمیر کنید.

اگر سوال یا تجربه‌ ای در مورد این پروگرامر دارید، در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید. (به تمامی سوالات پاسخ داده خواهد شد.)

منابع

1.تجربیات شخصی ادمین امگافیکس و همکاران
OMEGAFIX.IR

2. وب‌سایت رسمی تولیدکننده CH341
منبع اصلی اطلاعات مربوط به مشخصات و کاربردهای پروگرامر CH341:
http://wch.cn/products/categories/22.html

3. مقاله‌های مرتبط با حافظه‌های فلش
توضیحات فنی در مورد حافظه‌های سری 25 و 24:
https://www.micron.com/products/nor-flash/serial-nor-flash

4. راهنمای استفاده از CH341A
آموزش نحوه کار با پروگرامر CH341A برای آیسی‌های سریال فلش:
https://flashrom.org/CH341A